"Tijdens een grootschalige crisis zag een overheidsinstantie zich genoodzaakt om snel informatie uit te wisselen met andere instanties. Wat volgde was een chaotische situatie waarin systemen niet met elkaar konden communiceren, waardoor cruciale informatie niet op tijd beschikbaar was. Dit leidde tot vertragingen en miscommunicaties, met grote gevolgen voor de aanpak van de crisis."
Oftewel: het belang van interoperabiliteit tussen verschillende systemen en instanties voor effectief informatiebeheer in een notendop. Interoperabiliteit verwijst naar het vermogen van verschillende systemen, applicaties en organisaties om naadloos samen te werken en informatie uit te wisselen. Dit betekent dat gegevens die in één systeem worden ingevoerd makkelijk kunnen worden opgehaald, verwerkt en gebruikt in andere systemen zonder verlies van integriteit of accuratesse.
Dit laat maar weer zien hoe afhankelijk we zijn van technologie en digitale middelen. Maar ook hoe belangrijk goede governance en effectieve beleidsuitvoering zijn. Het waarborgen van beleidsuitvoering, controle en machtsverdeling binnen organisaties is dan ook één van de belangrijkste onderdelen om de weerbaarheid en veerkracht te versterken, vooral als het gaat om crisismanagement.
Waarom is interoperabiliteit zo belangrijk?
Binnen de context van informatiehuishouding speelt interoperabiliteit een belangrijke rol, al dan niet de belangrijkste rol. Het stelt organisaties in staat om gegevens naadloos te integreren en uit te wisselen, wat tot een efficiënter en betrouwbaarder informatiebeheer leidt. Interoperabiliteit zorgt ervoor dat informatie toegankelijk en consistent blijft, ongeacht de bron of het gebruikte systeem. Dit zorgt dat er op drie belangrijke pijlers winst behaald kan worden:
- Efficiëntie en tijdwinst: Als systemen en afdelingen goed op elkaar zijn afgestemd, kunnen gegevens zonder vertraging of extra bewerking worden uitgewisseld. Dit bespaart tijd en reduceert de werkdruk voor ambtenaren, die anders handmatig gegevens zouden moeten invoeren of controleren.
- Betrouwbaarheid van gegevens: Door gegevens consistent te houden over verschillende systemen heen wordt de kans op fouten verminderd. Zo behoud je de integriteit en betrouwbaarheid van informatie, wat vervolgens het vertrouwen in overheidsinstellingen versterkt.
- Transparantie en verantwoording: Voor effectieve governance is het belangrijk dat informatie toegankelijk en verifieerbaar is. Interoperabiliteit maakt het eenvoudiger om gegevens te delen met belanghebbenden, zoals burgers, bedrijven en andere overheidsinstellingen. Dit draagt bij aan een transparante en verantwoordelijke overheid.
Uitdagingen bij interoperabiliteit
Hoewel de voordelen duidelijk zijn, stuiten afdelingshoofden vaak op verschillende uitdagingen bij het integreren van systemen en het waarborgen van interoperabiliteit. Voorbeelden hiervan zijn:
- Technologische discrepanties
Verschillende afdelingen kunnen verschillende systemen en software gebruiken die niet direct compatibel zijn met elkaar. - Beveiligingsrisico’s
Het delen van gegevens tussen systemen verhoogt het risico op datalekken en cyberaanvallen. Het is belangrijk om sterke beveiligingsprotocollen te implementeren. - Organisatorische weerstand
Veranderingen in systemen en processen kunnen weerstand oproepen bij personeel. Het is cruciaal om betrokkenen goed te informeren en op te leiden.
Wat gebeurt er nu en hoe kan interoperabiliteit worden vergroot?
Er zijn verschillende initiatieven op zowel Europees als nationaal niveau om interoperabiliteit te bevorderen en te verbeteren. Deze initiatieven richten zich op het creëren van uniforme standaarden en protocollen, zodat verschillende systemen naadloos met elkaar kunnen communiceren en gegevens kunnen uitwisselen.
1. Europese verordening Interoperabel Europa
De Europese Unie heeft de Interoperable Europe Act geïntroduceerd om grensoverschrijdende interoperabiliteit te bevorderen [1]. Deze wet richt zich op het verbeteren van de digitale samenwerking tussen overheidsorganisaties in de EU, zodat informatie op een gestandaardiseerde manier kan worden uitgewisseld. Door deze verordening kunnen overheidsinstanties efficiënter samenwerken en betere publieke dienstverlening bieden. Dit versterkt niet alleen de interoperabiliteit binnen de EU, maar ook de algehele digitale weerbaarheid van de aangesloten landen [2].
2. Interoperabiliteit binnen NORA
In Nederland wordt interoperabiliteit bevorderd door de Nederlandse Overheid Referentie Architectuur (NORA). NORA biedt een kader voor 'interoperabiliteit by design' [3], wat betekent dat systemen en processen vanaf de ontwerpfase zo worden ingericht dat ze gemakkelijk kunnen samenwerken met andere systemen (Interface ICT). Dit omvat het gebruik van gestandaardiseerde gegevensformaten en protocollen, waardoor informatieuitwisseling soepeler en betrouwbaarder verloopt.
Concluderend kunnen we dus stellen dat interoperabiliteit nogal belangrijk is voor een effectieve informatiehuishouding binnen overheidsinstellingen. Door naadloze samenwerking tussen systemen te bevorderen, kunnen we de efficiëntie verhogen, de betrouwbaarheid van gegevens waarborgen en een transparante en verantwoorde overheid ondersteunen. De implementatie van Europese regelgeving en frameworks zoals NORA spelen hierin een belangrijke rol. Wil je meer weten over hoe je jouw organisatie wendbaar en weerbaar kunt maken met een robuuste informatiehuishouding? Lees dan ook onze vorige blogs of neem vrijblijvend contact met ons op.
Bronnen:
